Co łączy ochronę petytoryjną z prawem atomowym?

Przed udzieleniem odpowiedzi na to pytanie należy najpierw wyjaśnić czym w ogóle jest ochrona petytoryjna i jakiego rodzaju roszczenia są z nią związane.

Ochrona petytoryjna stanowi kluczową instytucję prawną w zakresie ochrony prawa własności,
w której skład wchodzi roszczenie windykacyjne oraz negatoryjne. Prawo skorzystania z obu roszczeń przysługuje zarówno właścicielowi, jak również współwłaścicielom w przypadku współwłasności łącznej oraz w częściach ułamkowych.

Na czym polega roszczenie windykacyjne?

Roszczenie windykacyjne w swej istocie polega na żądaniu przez właściciela, aby rzecz została mu wydana przez osobę, która nią faktycznie włada, chyba że osoba ta ma uprawnienia do władania rzeczą. Istotną kwestią jest, że ciężar udowodnienia przysługującego prawa własności do rzeczy spoczywa na jej właścicielu. Dlatego też na wykazanie swojego prawa własności, właściciel będzie mógł posłużyć się wypisem z księgi wieczystej, jednakże wykazania przysługującego mu prawa będzie znacząco utrudnione w sytuacji gdy przedmiotowa nieruchomość nie będzie miała urządzonej księgi wieczystej.

W legitymację bierną w procesie z powództwa windykacyjnego będzie wyposażony posiadacz rzeczy, jak również osoba aktualnie nią władająca np. dzierżyciel. Podmiotom tym w celu skutecznej obrony przysługiwać będzie zarzut uprawnienia do władania rzeczą, którego podstawą może być stosunek obligacyjny jak chociażby najem.

Orzecznictwo cywilistyczne wypracowało pogląd, iż co do zasady w sprawach z zakresu powództwa windykacyjnego właściwie nie jest możliwe powoływanie się na nadużycie prawa podmiotowego określonego w art. 5 kodeksu cywilnego (wyrok Sądu Najwyższego z 30 maja 2000 roku, IV CKN 28/00), pozostawiając wyjątek w tym zakresie dla szczególnych sytuacji (postanowienie Sądu Najwyższego z 2 czerwca 2011 roku, I CSK 520/10)

Jaka jest istota roszczenia negatoryjnego?

Przechodząc do roszczenia negatoryjnego wskazać należy, że sprowadza się ono do żądania przez właściciela oraz innych uprawnionych podmiotów od osoby, naruszającej prawo własności inaczej niż poprzez pozbawienia władztwa ażeby przywróciła stan zgodny z prawem oraz zaniechała naruszeń. W związku z czym roszczenie negatoryjne często stosowane jest w przypadkach immisji pośrednich.

W swej konstrukcji roszczenie negatoryjne składa się z dwóch roszczeń, o przywrócenie stanu zgodnego z prawem oraz o zaniechanie naruszeń, w związku z czym, w zależności od sytuacji możliwe będzie skorzystanie z obu roszczeń łącznie obu tylko z jednego z nich.

Co niezwykle ważne, oba z roszczeń właściciela w sytuacji gdy dotyczą nieruchomości nie ulegają przedawnieniu, stanowiąc tym samym wyjątek od ogólnej zasady dotyczącej przedawnienia roszczeń a określonej w art. 117 §1 kodeksu cywilnego. Ustawodawca nie przewidział w przepisach prawa wielu takich wyjątków, dlatego też sytuacje te muszą wynikać wprost z uregulowań prawnych tak jak w przypadku art. 105 ust. 1 ustawy prawo atomowe, który wyłącza możliwość przedawnienia roszczeń w sprawach naprawienia szkody jądrowej na osobie.

Masz pytania? Porozmawiaj z nami – kliknij tutaj.