Czarna lista barier. Deregulacja sankcji z KSH

Czarna lista barier jest listą którą tworzą firmy członkowskie Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, które na bieżąco przekazują swoje obserwacje i rekomendacje odnośnie poszczególnych dziedzin prawa.  Dzięki temu, możemy zaobserwować wbrew pozorom obiektywne przeszkody które mogą w negatywny sposób oddziaływać na działalność gospodarczą w Polsce.

Czarna Lista Barier obejmuje obecnie prawie 300 propozycji deregulacyjnych dla przedsiębiorców w zakresie prawa podatkowego, kwestii związanych z zatrudnieniem, energetyki i środowiska, rynku finansowego i prawa korporacyjnego, ochrony zdrowia i sektora life sciences lecz także obszaru cyfrowego czy prawa medialnego.

Jednym z postulatów deregulacyjnych Konfederacji Lewiatan jest deregulacja sankcji z kodeksu spółek handlowych, a ściślej usunięciu z ww. ustawy art. 587 § 1 i art. 587 § 2 ksh oraz usunięcie tych dwóch przepisów z zakresu art. 18 § 2 ksh.

Z brzmienia art. 587 ksh wynika, że kto przy wykonywaniu obowiązków wymienionych w tytule III i IV ogłasza dane nieprawdziwe albo przedstawia je organom spółki, władzom państwowym lub osobie powołanej do rewizji- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (§ 1). Natomiast jeżeli sprawca działa nieumyślnie – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (§ 2). Przestępstwo ogłaszania nieprawdziwych danych o funkcjonowaniu spółki zaliczane jest do kategorii przestępstw gospodarczych, co przesądza, że rodzajowym przedmiotem ochrony jest tutaj, identycznie jak w przypadku wszystkich pozostałych przestępstw gospodarczych, prawidłowość funkcjonowania obrotu gospodarczego postrzegana zza perspektywy funkcjonowania w tym obrocie spółek handlowych (R. Zawłocki, Przestępstwa przeciwko przedsiębiorcom, op. cit., s. 60). Nadto, przestępstwo to może być popełnione zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie, a do jego popełnienia wystarcza jedynie fakt ogłoszenia lub przedstawienia Spółce nieprawdziwych danych. Osoba popełniająca powyższe przestępstwo, w myśl art. 18 § 2 ksh –  nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem albo prokurentem.

Zdaniem Konfederacji Lewiatan, likwidacja powyższych przepisów spowoduje „usunięcie surowej, nieprecyzyjnej, nieuwzgledniającej rzeczywistości gospodarczej sankcji o charakterze karnym w obszarze zwykłego obiegu dokumentów wewnątrz spółki”. Jak z kolei czytamy chociażby  w wyroku Sądu Rejonowego w Kętrzynie z dnia 8 lipca 2016 r. (sygn. akt: II K 81/14), przedstawienie nieprawdziwych danych organom spółki wyczerpuje dyspozycję art. 587 § 1 k.s.h. Przepis ten nie wymienia katalogu danych oraz nie określa sytuacji, w których przepisy k.s.h. przewidują obowiązek przedstawienia danych. Przez ” dane” należy zatem rozumieć informacje dotyczące okoliczności faktycznych i prawnych związanych z tworzeniem, organizacją, funkcjonowaniem, łączeniem, podziałem spółki. Dla bytu tego występku niezbędne jest by dane były nieprawdziwe, tzn. były niezgodne ze stanem rzeczywistym, były zatajone lub zawierały informacje niepełne.

Z powyższego wynika zatem, że każda przekazana / ogłoszona nieprawdziwa informacja (wprowadzona umyślnie lub nieumyślnie) dotycząca podmiotu jakim jest Spółka prawa handlowego – skutkuje spełnieniem znamion przestępstwa gospodarczego. Wydaje się jednak, że perspektywa usunięcia powyższych przepisów regulujących przedmiotową kwestię – jest zbyt daleko idąca i wystarczającym byłoby jedynie ich doprecyzowanie.

Źródła:

• https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2025/03/Czarna-Lista-Barier-Lewiatana_2025-1.pdf
• Wyrok SR w Kętrzynie z 8.07.2016 r., II K 81/14, LEX nr 2079334.
• Kidyba [w:] Komentarz aktualizowany do art. 301-633 Kodeksu spółek handlowych, LEX/el. 2025, art. 587.