Przedawnienie opłat i należności za odrolnienie i odlesienie

Wyłączyłeś grunt rolny lub leśny bez zgody? Przepisy dają Ci drugą szansę – sprawdź kiedy! Możesz uniknąć wysokiej opłaty za nielegalne wyłączenie jeśli znasz ten termin przedawnienia.

 

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (uogril) wyłączenie z produkcji użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, oraz użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, a także gruntów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2-10 uogril oraz gruntów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne – jest możliwe po wydaniu decyzji zezwalających na takie wyłączenie. Przez wyłączenie gruntów z produkcji należy rozumieć rozpoczęcie innego niż rolnicze lub leśne użytkowania gruntów. Niezgodne z przepisami ustawy wyłączenie gruntów z produkcji sankcjonowane jest opłatami, o których mowa w art. 28 uogril. Niezgodność z przepisami ustawy oznacza wyłączenie gruntów nie w ramach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jak też pomimo braku decyzji zezwalającej na wyłączenie.

 

Należy zauważyć, że za wyłączenie gruntów z produkcji niezgodnie z przepisami ustawy sprawcy wyłączenia ustala się opłatę w wysokości dwukrotnej należności obliczonej zgodnie z zasadami określonymi w art. 12 uogril. Natomiast brak decyzji o wyłączeniu gruntów przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele nierolnicze lub nieleśne spowoduje, że organ zobligowany będzie wydać taką decyzję z urzędu, podwyższając jednocześnie wysokość należności o 10%.

 

Opłaty oraz należności i opłaty roczne podwyższone, określone w art. 28 uogril stanowią dochody budżetu województwa, a więc są niepodatkowymi należnościami budżetowymi o charakterze publiczno-prawnym w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.  Zgodnie z art. 67 ust. 1 ustawy o finansach publicznych do spraw dotyczących takich należności, lecz nieuregulowanych ustawą o finansach publicznych stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (kpa) i odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym i doktrynie przyjmuje się, że opłaty przewidziane w art. 28 uogril mają charakter sankcyjny, gdyż ich nałożenie jest następstwem naruszenia przepisów ustawy, co pozwala kwalifikować je jako administracyjne kary pieniężne.

Zgodnie z art. 67 ust. 2 ustawy o finansach publicznych do spraw dotyczących administracyjnych kar pieniężnych stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

 

Stosownie do art. 189b kpa przez administracyjną karę pieniężną rozumie się określoną w ustawie sankcję o charakterze pieniężnym, nakładaną przez organ administracji publicznej, w drodze decyzji, w następstwie naruszenia prawa polegającego na niedopełnieniu obowiązku albo naruszeniu zakazu ciążącego na osobie fizycznej, osobie prawnej albo jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Jak wynika z art. 189g § 1 kpa, administracyjna kara pieniężna nie może zostać nałożona, jeżeli upłynęło 5 lat od dnia naruszenia prawa albo wystąpienia skutków naruszenia prawa.

W przypadku wyłączenia gruntów rolnych z produkcji rolnej do naruszenia prawa dochodzi z dniem wyłączenia gruntów z produkcji bez wymaganego zezwolenia, a więc z dniem rozpoczęcia innego niż rolnicze lub leśne użytkowania gruntów.

Przy obliczaniu terminu przedawnienia należy wziąć pod uwagę, iż bieg tego terminu był zawieszony na mocy art. 15zzr ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID – 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (ustawa COVID – 19). Oznacza to, że terminy przedawnienia nie rozpoczynały się w okresie od 14 marca 2020 r. do 23 maja 2020 r. (włącznie), a rozpoczęte ulegały zawieszeniu w ww. okresie. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia nastąpiło zatem na 71 dni.

Ponadto na podstawie art. 189g § 3 kpa administracyjna kara pieniężna nie podlega egzekucji, jeżeli upłynęło pięć lat od dnia, w którym kara powinna być wykonana.

 

 

Źródła:

Danecka Daria, Radecki Wojciech, Ochrona gruntów rolnych i leśnych. Komentarz, wyd. VI

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 28 sierpnia 2025 r. sygn. II SA/Po 243/25

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 stycznia 2024 r. sygn. akt II GSK 771/23

 

 

 

Jeżeli potrzebują Państwo porady związanej z powyższą tematyką, zapraszamy do kontaktu z nami oraz do śledzenia naszych mediów społecznościowych.

Gurbisz Łagocki

Zapoznaj się z także z podobnymi artykułami:

Przekształcenie działki rolnej na budowlaną

Odrolnienie działek klas I-III w świetle reformy planistycznej