Zarząd kadłubowy

Konieczność uzupełnienia składu zarządu na skutek zmniejszenia się jego składu – zarząd kadłubowy

Jakie problemy prawne mogą powstać w sytuacji gdy zarząd spółki określony jest w sposób sztywny a jakie gdy określony jest w sposób widełkowy?

Wcale często zapisy umów spółek przewidują skład zarządu spółki z o.o. określony nie w sposób widełkowy (tytułem przykładu: w skład zarządu wchodzi od 1 do 3 osób), ale w sposób sztywno określony (zarząd składa się z 4 osób). O ile w pierwszym przypadku tj. w sytuacji, gdy skład zarządu określany jest widełkowo rzadziej będzie powstawał problem polegający na tym, że skład zarządu na skutek zmniejszenia się liczby osób w nim zasiadających nie odpowiada wymogom określonym przez umowę spółki, to w drugim przypadku, gdy zarząd określony jest w sposób sztywny np. zarząd składa się z 4 osób problem ten występował będzie w każdym przypadku, w którym w zarządzie zasiada 4 osoby i np. dochodzi do złożenia rezygnacji chociażby przez jednego członka zarządu. W tym powiem przypadku skład zarządu na skutek zmniejszenia się liczby osób w nim zasiadających nie odpowiada wymogom określonym przez umowę spółki. Oczywiście również w przypadku, gdy zarząd spółki określony jest widełkowo także może dojść do takiej sytuacji, albowiem z łatwością można sobie wyobrazić zapis w umowie spółki stanowiący, że w skład zarządu wchodzi od 3 do 5 osób. W tym wypadku do takiej sytuacji dojdzie gdy w zarządzie zasiada 3 osoby i np. jedna osoba składa rezygnację.

Jakie jest stanowisko orzecznictwa dotyczące problemu zmniejszenia się składu zarządu?

Sąd Najwyższy wypowiadał się w przedmiocie powyższego problemu rozstrzygając wątpliwość prawną dotycząca możliwości działania przez taki zarząd. W uchwale z dnia 18 lipca 2012 r.; sygn. akt III CZP 40/12, SN zacytował pogląd prawny dotychczas wyrażany w orzecznictwie SN, w myśl którego: „Reprezentowanie osoby prawnej przez zarząd wiąże się przede wszystkim ze składaniem oświadczeń woli. Sąd Najwyższy stwierdził w wyroku z dnia 5 listopada 2010 r., I CSK 63/10 („Monitor Spółdzielczy” 2010, nr 6, s. 20), że członkowie nienależycie obsadzonego, w stosunku do wymagań statutu, organu osoby prawnej, określanego mianem „kadłubowego”, powołanego do jej reprezentacji, mogą reprezentować tę osobę, jeżeli jest możliwe spełnienie obowiązujących w tej osobie reguł jej reprezentacji. Podobnie w wyroku z dnia 21 stycznia 2005 r., I CK 528/04 (OSNC 2006, nr 1, poz. 11) Sąd Najwyższy podkreślił, że jeżeli zarząd spółki jest trzyosobowy, a reprezentować spółkę mogą tylko dwaj członkowie zarządu, to brak trzeciego członka zarządu nie ma decydującego znaczenia dla możliwości skutecznego jej reprezentowania przez pozostałych członków zarządu.”

Powyższe stanowisko dotyczy reprezentowania spółki w stosunkach zewnętrznych tj. np. przy zawieraniu umów skuteczne będą czynności zarządu kadłubowego. Nie dotyczy to jednak prowadzenia spraw tj. działania w stosunkach wewnętrznych i podejmowania uchwał. W tym bowiem wypadku konieczne jest uzupełnienie składu zarządu.

Mając na uwadze powyższe rozważania powstaje inne zagadnienie prawne a mianowicie takie, czy jeżeli dochodzi do zmniejszenia składu zarządu w ten sposób, że nie jest możliwe zachowanie reguł reprezentacji z umowy spółki, możliwe jest jej reprezentowanie na zewnątrz. Wnioskując a contrario wprost z powyższych rozważań wynika, iż takie działanie nie będzie skuteczne.

Czy umowa spółki może przewidywać wyłącznie wieloosobowy sposób jej reprezentacji?

Co jednak jeżeli dochodzi do takiego zmniejszenia liczby osób w zarządzie, że zasiada w nim tylko jedna osoba (jeden członek zarządu). Czy w takim wypadku mamy do czynienia z sytuacją, że możliwe jest zachowanie sposobu reprezentacji, albowiem tego sposobu nie może określać umowa spółki (art. 205 § 1 zd. 1 k.s.h. stanowi, że jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania określa umowa spółki), albowiem sposób reprezentacji określają ogólne przepis k.s.h. zgodnie z którymi spółkę reprezentuje zarząd?

Zagadnienie to zostanie wyjaśnione w oddzielnej wypowiedzi, albowiem wymaga ono szerszej analizy, na którą nie ma miejsca w niniejszym artykule. W tym miejscu można jedynie sobie zadać pytanie, czy możliwe jest takie ukształtowanie umowy spółki, która to umowa w ogóle nie przewiduje możliwości reprezentowania spółki na wypadek sytuacji, gdy w zarządzie zasiada tylko jeden członek. W praktyce obrotu często występuje bowiem zapis, który mógłby uniemożliwiać funkcjonowanie spółki w omawianym przypadku.

Masz pytania? Porozmawiaj z nami – kliknij tutaj.