Zmiana stosunków wodnych

Co to jest zmiana stosunków wodnych?

Pojęcie zmiany stosunków wodnych zostanie skrótowo omówione przez pryzmat art. 234 prawa wodnego.

Zgodnie z art. 234

[…]1. Właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może:

1) zmieniać kierunku i natężenia odpływu znajdujących się na jego gruncie wód opadowych lub roztopowych ani kierunku odpływu wód ze źródeł – ze szkodą dla gruntów sąsiednich;

2) odprowadzać wód oraz wprowadzać ścieków na grunty sąsiednie.[…]

W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że zmiana stosunków wodnych to zakłócenie stosunków wodnych w rezultacie którego powstaje szkoda dla sąsiedniego gruntu w postaci jego zalewania, zmiany intensywności odpływu wód czy ich kierunku.

Ochrona zapewniająca utrzymanie stosunków wodnych wynikająca z przepisów prawa wodnego jest daleko idąca. Na przykład, nawet legalne, zgodne z prawem działania np. w wyniku wykonania decyzji organu nie wyłączają obowiązku właściciela polegającego na utrzymywaniu ochrony stosunków wodnych na sąsiednich gruntach.

W przypadku naruszenia stosunków wodnych ze szkodą dla gruntu właściciel gruntu może złożyć wniosek do wójta, burmistrza, prezydenta miasta o wszczęcie postępowania w sprawie naruszenia stosunków wodnych. Dla rozstrzygnięcia kluczowe jest przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.

Jeżeli właściciel zmienił stan wód, który szkodliwie wpływa na grunty sąsiednie decyzja na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie zostanie wydana decyzja może nakazywać przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zabezpieczających  we wskazanym terminie. Kwestie odszkodowań, jako niezbyt skomplikowane nie będą omawiane w niniejszym wpisie.

Trochę praktyki…

Jak bronić się przed wydaniem decyzji nakazującej przywrócenie stanu poprzedniego lub przed obowiązkiem wykonania urządzeń zabezpieczających?

W sieci można znaleźć mnóstwo artykułów mówiących o tym jak wszcząć awanturę z sąsiadem i doprowadzić do przywrócenia stanu poprzedniego.

Niewiele jest natomiast ciekawych wpisów dotyczących tego jak można bronić się przed obowiązkiem przywrócenia stanu poprzedniego stosunków wodnych na gruncie.

Ukształtowane orzecznictwo w gruncie rzeczy mówi nam tak: w sprawach o przywrócenie stosunków wodnych niezbędny jest dowód z opinii biegłego na fakt, czy na gruncie sąsiednim powstała szkoda i czy istnieje związek przyczynowy skutkowy pomiędzy szkodą a zmianą stanu wód na gruncie.

Biegły nie zastępuje organu!

Nawet niekorzystna opinia biegłego nie pozbawia szans na wygranie sprawy przez osobę, której zachowanie zakwalifikowane w tej opinii mogłoby być uznane jako naruszenie stosunków wodnych. Dowód z opinii biegłego musi być oceniony przez wójta, burmistrza, prezydenta z zachowaniem naczelnej reguły wynikającej z kpa jaką jest zasada swobodnej oceny dowodów przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności. Organ wprawdzie nie może samodzielnie ustalać faktów wymagających tzw. wiadomości specjalnych, ale może powiedzieć np. że opinia biegłego, ze względu na pewne okoliczności jest NIEPRZYDATNA w sprawie.

Kwestie formalne

Nie omawiamy w tym wpisie kwestii formalnych (także tych oczywistych) które mogą doprowadzić chociażby do tego, że postępowanie w ogólnie nie będzie wszczęte (postępowania w sprawie decyzji nie wszczyna się, jeżeli upłynęło 5 lat od dnia, w którym właściciel gruntu sąsiedniego dowiedział się o szkodliwym oddziaływaniu na jego grunt), jednakże tytułem przykładu można podać jako ciekawostkę rozbieżność interpretacyjną powodującą to, że może się zdarzyć, że wójt, burmistrz, prezydent nie będzie chciał się zająć np. sprawą osoby prowadzącej roboty a najczęściej zgłoszoną przez „życzliwego” sąsiada, który czuje się pokrzywdzony rzekomą zmianą stosunków wodnych.

Naczelny Sąd Administracyjny w jednym z judykatów stwierdził np., że wójt nie ma obowiązku rozstrzygania w sprawie utrzymania rowów melioracyjnych a kwestie te powinny rozstrzygać Wody Polskie.

NSA doprowadził do rozstrzygnięcia sporu kompetencyjnego między wójtem, a Wodami Polskimi w sprawie wskazania właściwego organu do zajmowania się kwestią udrożnienia rowu odprowadzającego wodę z nieruchomości. Zdaniem NSA obowiązki wójta w zakresie utrzymania stosunków wodnych dotyczą jedynie sytuacji, w której zmiany stanu wody szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie. Kompetencja ta wynika z art. 234 ust. 3 ustawy Prawo wodne.

W związku z powyższym znając to ciekawe rozstrzygnięcie, jeżeli brak przesłanki w postaci szkody to pierwszym pismem jakie należy napisać do gminy jest prosta prośba, aby ten organ się tym nie zajmował bo nie jest to w jego kompetencji a kwestia tego czy wody polskie zajmą się tą sprawą i podporządkują wyżej cytowanemu rozstrzygnięciu to już problem zawiadamiającego.